دانلود پاورپوینت آشنایی با مبانی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): علائم، ارزیابی و درمان های مبتنی بر شواهد

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک عارضه سلامت روان است که در پی تجربه یا مشاهده یک رویداد وحشتناک و آسیب‌زا ایجاد می‌شود. این اختلال فراتر از یک واکنش موقت به استرس بوده و می‌تواند زندگی روزمره، روابط بین‌فردی و عملکرد شغلی فرد را برای مدت طولانی تحت تأثیر قرار دهد.

مبانی و کلیات این اختلال نشان می‌دهد که PTSD تنها محدود به سربازان جنگی نیست، بلکه هر فردی که در معرض تروماهایی نظیر بلایای طبیعی، حوادث رانندگی شدید، سوءرفتار یا مرگ ناگهانی عزیزان قرار گرفته باشد، ممکن است به آن مبتلا شود. علائم این اختلال معمولاً در چهار دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند: «بازتجربه رویداد» که شامل فلاش‌بک‌ها و کابوس‌های شبانه است؛ «اجتناب» که فرد سعی می‌کند از مکان‌ها یا افکاری که او را به یاد حادثه می‌اندازد دوری کند؛ «تغییرات منفی در شناخت و خلق‌وخو» که منجر به احساس گناه، ناامیدی و کرختی عاطفی می‌شود؛ و در نهایت «برانگیختگی و واکنش‌پذیری بیش از حد» که خود را به صورت گوش‌به‌زنگی، تحریک‌پذیری و اختلال در خواب نشان می‌دهد.

ارزیابی دقیق PTSD یک گام حیاتی در مسیر بهبود است که فراتر از یک مصاحبه ساده پیش می‌رود. متخصصان سلامت روان با استفاده از ابزارهای غربالگری استاندارد و مصاحبه‌های بالینی ساختاریافته، نه تنها شدت علائم را می‌سنجند، بلکه وجود اختلالات همزمان مانند افسردگی، اضطراب یا سوءمصرف مواد را نیز بررسی می‌کنند. در این مرحله، تمایز قائل شدن میان واکنش‌های حاد استرس (که در کوتاه‌مدت طبیعی هستند) و اختلال مزمن اهمیت زیادی دارد. همچنین، بررسی تاریخچه زیست‌شناختی و عوامل محیطی فرد کمک می‌کند تا مشخص شود چرا برخی افراد پس از یک حادثه مشابه دچار این اختلال می‌شوند و برخی دیگر خیر؛ این ارزیابی جامع، زیربنای طراحی یک نقشه راه درمانی شخصی‌سازی شده است.

در حوزه درمان‌های مبتنی بر شواهد، رویکردهای روان‌شناختی به عنوان خط اول درمان شناخته می‌شوند. روش‌هایی مانند «درمان شناختی-رفتاری (CBT) با تمرکز بر تروما»، «مواجهه درمانی» و «درمان پردازش شناختی (CPT)» به بیمار کمک می‌کنند تا الگوهای فکری مخرب خود را شناسایی کرده و به آرامی با خاطرات دردناک روبرو شود تا قدرت تخریبی آن‌ها کاهش یابد. همچنین تکنیک «حساسیت‌زدایی و بازپردازش با حرکات چشم (EMDR)» به عنوان یک روش موثر برای بازسازی نحوه ذخیره‌سازی خاطرات تروما در مغز مطرح است. در کنار این موارد، درمان‌های دارویی نیز ممکن است برای مدیریت علائم ثانویه نظیر اضطراب شدید یا بی‌خوابی تجویز شوند. هدف نهایی تمام این مداخلات، بازگرداندن احساس امنیت به فرد و توانمندسازی او برای مدیریت واکنش‌های هیجانی در مواجهه با محرک‌های محیطی است.