عنوان |
بهداشت حرفه ای: مبانی، اهداف و تاریخچه |
سال تهیه : 1404 | تعداد اسلاید : 31 |
فرمت فایل : pptx-ppt | نوع فایل : پاورپوینت |
کیفیت : طلایی | مناسب : دانشجویان |
بهداشت حرفه ای علم و هنری است که با شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیانآور محیط کار، به پیشگیری از بیماریهای شغلی و حوادث ناشی از کار و در نهایت حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارگران میپردازد.
این پاورپوینت در 31 اسلاید تهیه شده و در ادامه نیز تصویر مربوط به اسلاید شماره 9 آن قرار داده شده است:
بهداشت حرفه ای به عنوان شاخهای حیاتی از علوم بهداشت، نقشی بنیادین در تضمین سلامت نیروی کار و به تبع آن، بهرهوری و توسعه پایدار جوامع ایفا میکند. مبانی این رشته بر پایه شناخت دقیق محیط کار، فرآیندهای شغلی، و تعاملات پیچیده میان انسان و محیط کار استوار است. هدف اصلی و غایی بهداشت حرفه ای، فراتر از درمان بیماریهای ایجاد شده، تمرکز بر پیشگیری از بروز آنها و ارتقاء سطح سلامت کارگران در تمامی ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی است. این مهم از طریق یک رویکرد نظاممند شامل پیشبینی، شناسایی، ارزیابی و در نهایت کنترل عوامل زیانآور و مخاطرات بالقوه در محیط کار محقق میشود. طراحی ایمن مشاغل و محیطهای کاری، ارائه آموزشهای لازم به کارگران و کارفرمایان در خصوص ریسکهای شغلی و روشهای پیشگیری، و همچنین نظارت بر اجرای صحیح قوانین و مقررات مرتبط با ایمنی و بهداشت کار، از دیگر ارکان اساسی در دستیابی به اهداف بهداشت حرفه ای محسوب میشوند. تاریخچه شکلگیری این رشته به دوران باستان و توجه اندیشمندانی چون بقراط و پلینی به بیماریهای مرتبط با مشاغل خاص بازمیگردد، اما توسعه نظاممند و علمی آن با وقوع انقلاب صنعتی و افزایش چشمگیر حوادث و بیماریهای ناشی از کار در کارخانجات و معادن، شتاب فزایندهای گرفت و امروزه به یک حوزه تخصصی چندرشتهای تبدیل شده است.
در ادامه، تصویر مربوط به اسلاید شماره 29 این پاورپوینت قرار داده شده است:
یکی از کلیدیترین جنبههای بهداشت حرفه ای، شناخت و مدیریت “عوامل زیانآور محیط کار” است. این عوامل به طور کلی به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که در این میان، عوامل فیزیکی و شیمیایی از اهمیت ویژهای برخوردارند. عوامل زیانآور فیزیکی شامل هرگونه انرژی یا عامل فیزیکی است که مواجهه بیش از حد با آن میتواند منجر به آسیب یا بیماری شود. از جمله مهمترین این عوامل میتوان به “سروصدا” اشاره کرد که مواجهه طولانیمدت با ترازهای بالای آن، منجر به کاهش شنوایی دائم و موقت، وزوز گوش، و همچنین اثرات غیرشنیداری مانند افزایش فشار خون و استرس میشود. “ارتعاش” ناشی از کار با ابزارآلات دستی یا ماشینآلات سنگین، میتواند باعث اختلالات عضلانی-اسکلتی (مانند سندرم تونل کارپال) و مشکلات عروقی شود. “پرتوها” نیز دسته دیگری از عوامل فیزیکی هستند که به دو گروه عمده یونیزان (مانند اشعه ایکس و گاما) و غیریونیزان (مانند امواج رادیویی، مایکروویو، فرابنفش و مادون قرمز) تقسیم میشوند؛ هر یک از این پرتوها بسته به نوع، شدت و مدت مواجهه، قادرند عوارض گوناگونی از سوختگی پوست و آسیب به چشم تا اثرات ژنتیکی و سرطانزایی ایجاد کنند. “شرایط جوی نامناسب محیط کار” مانند گرما و سرمای شدید، رطوبت بالا یا پایین، نیز میتوانند منجر به عوارضی چون گرمازدگی، سرمازدگی، و استرس حرارتی یا سرمایی شوند. همچنین، “روشنایی نامناسب” (چه کمبود نور و چه درخشندگی بیش از حد) میتواند موجب خستگی چشم، سردرد و افزایش احتمال بروز حوادث گردد و “فشارهای غیرعادی” (مانند فشار بالا در غواصی یا فشار پایین در ارتفاعات) نیز مخاطرات خاص خود را به همراه دارند.
در کنار عوامل فیزیکی، عوامل زیانآور شیمیایی نیز بخش وسیعی از مخاطرات شغلی را تشکیل میدهند. این عوامل شامل مواد شیمیایی به اشکال مختلف گاز، بخار، گرد و غبار، دود، میست (ذرات مایع معلق در هوا)، فیوم (ذرات جامد بسیار ریز ناشی از میعان بخارات فلزی) و محلولها هستند که میتوانند در فرآیندهای صنعتی، کشاورزی، خدماتی و آزمایشگاهی وجود داشته باشند. این مواد قادرند از سه راه اصلی یعنی “استنشاق” (از طریق دستگاه تنفسی)، “جذب پوستی” و “بلع” (از طریق دستگاه گوارش) وارد بدن شوند و اثرات سمی خود را اعمال کنند. اثرات مواد شیمیایی میتواند حاد (ظاهر شونده در کوتاهمدت پس از مواجهه) یا مزمن (ظاهر شونده پس از مواجهات مکرر و طولانیمدت) باشد. به عنوان مثال، گازهای سمی مانند مونوکسید کربن یا سیانید هیدروژن میتوانند مسمومیت حاد و حتی مرگ ایجاد کنند؛ در حالی که مواجهه طولانیمدت با گرد و غبارهای حاوی سیلیس یا آزبست به ترتیب منجر به بیماریهای ریوی مزمن و صعبالعلاج سیلیکوزیس و آزبستوزیس میشود. حلالهای آلی میتوانند علاوه بر اثرات تحریکی بر پوست و سیستم تنفسی، به کبد، کلیه و سیستم عصبی آسیب برسانند. فلزات سنگین مانند سرب و جیوه نیز با تجمع در بدن، عوارض مزمن و گستردهای را در پی دارند. شناسایی دقیق نوع ماده شیمیایی، سنجش غلظت آن در هوای محیط کار، تعیین مدت زمان مواجهه کارگران، و شناخت راههای ورود آن به بدن، اساس ارزیابی ریسک ناشی از این عوامل و متعاقباً برنامهریزی برای اقدامات کنترلی و پیشگیرانه در بهداشت حرفه ای است.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.