دانلود پاورپوینت آشنایی با ماتریالیسم یا ماده گرایی (Materialism)

ماتریالیسم یا ماده گرایی

ماده گرایی یا ماتریالیسم، یک دیدگاه فلسفی است که بر اساس آن، ماده تنها واقعیت بنیادین و جوهر اصلی جهان هستی است و تمام پدیده‌ها، از جمله آگاهی و ذهن، در نهایت از ماده و تعاملات آن نشأت می‌گیرند. این دیدگاه، وجود هرگونه جوهر غیرمادی، مانند روح یا آگاهی مستقل از بدن، را انکار می‌کند.

این پاورپوینت در 15 اسلاید تهیه شده و در ادامه نیز تصویر مربوط به اسلاید شماره 2 آن قرار داده شده است:

از نظر لغوی، “ماتریالیسم” از واژه لاتین “materia” به معنای ماده گرفته شده است. در معنای اصطلاحی، ماتریالیسم به دیدگاهی اطلاق می‌شود که معتقد است همه چیز در جهان از ماده تشکیل شده و تمام پدیده‌ها و فرآیندها، از جمله ذهن، هوشیاری و اندیشه، صرفاً پیامدهای تعاملات مادی هستند. در طول تاریخ، مکاتب ماتریالیستی گوناگونی ظهور کرده‌اند که هر کدام بر جنبه‌های خاصی از این دیدگاه تاکید داشته‌اند. برای مثال، ماتریالیسم مکانیکی قرن هجدهم جهان را همچون یک ماشین بزرگ می‌دانست که طبق قوانین فیزیکی عمل می‌کند، در حالی که ماتریالیسم دیالکتیکی مارکس و انگلس بر نقش ماده در تحولات تاریخی و اجتماعی تاکید داشت و آگاهی را بازتابی از شرایط مادی زندگی می‌دانست. ماتریالیسم تقلیل‌گرا نیز تلاش می‌کند تا تمام پدیده‌های ذهنی را به فرآیندهای عصبی و شیمیایی در مغز تقلیل دهد.

در ادامه، تصویر مربوط به اسلاید شماره 12 این پاورپوینت قرار داده شده است:

ماده گرایی ریشه‌های عمیقی در تاریخ اندیشه بشری دارد. در یونان باستان، فلاسفه‌ای مانند دموکریت و لوکیپوس اتم‌ها را عناصر بنیادین جهان معرفی کردند و دیدگاه‌های ماده گرایانه اولیه را شکل دادند. در دوره‌های بعد، با پیشرفت‌های علمی، به ویژه در فیزیک و علوم طبیعی، گرایش‌های ماتریالیستی تقویت شدند. در عصر روشنگری، متفکرانی مانند دیدرو و هولباخ به طور صریح از ماتریالیسم دفاع کردند و آن را مبنایی برای فهم جهان و جامعه دانستند. در قرن نوزدهم، ماتریالیسم دیالکتیکی مارکس تاثیر بسزایی بر جنبش‌های اجتماعی و سیاسی گذاشت. امروزه نیز، با پیشرفت‌های علوم اعصاب و هوش مصنوعی، مباحث مربوط به رابطه ذهن و ماده و جایگاه آگاهی در جهان مادی همچنان موضوع بحث و بررسی جدی است و رویکردهای ماتریالیستی مختلفی در حوزه‌های فلسفه ذهن و علم شناختی مطرح می‌شوند.

از منظر اسلامی، دیدگاه ماتریالیستی به شدت مورد انتقاد قرار می‌گیرد. قرآن کریم به صراحت بر وجود خداوند به عنوان خالق هستی و وجود جهان‌های غیرمادی مانند عالم غیب و فرشتگان تاکید دارد. همچنین، مفهوم روح به عنوان جوهری غیرمادی که پس از مرگ باقی می‌ماند، یکی از اصول اساسی اعتقادی در اسلام است که با انکار وجود جوهر غیرمادی در ماتریالیسم در تضاد کامل قرار دارد. هستی‌شناسی ماده گرایان، که جهان را صرفاً متشکل از ماده و قوانین فیزیکی می‌داند، با دیدگاه توحیدی اسلام که خداوند را خالق، مدبر و نگهدارنده هستی می‌داند، منافات دارد. انسان‌شناسی ماده گرایان که انسان را صرفاً یک موجود مادی و محصول تکامل تصادفی می‌بیند و بر نقش عوامل مادی در شکل‌گیری رفتار و آگاهی تاکید می‌کند، با دیدگاه اسلام که انسان را موجودی با روح الهی، دارای کرامت و مسئول در برابر خداوند می‌داند، متفاوت است. ارزش‌شناسی ماده گرایان نیز معمولاً بر مبنای سود و لذت مادی استوار است، در حالی که در اسلام، ارزش‌های اخلاقی و معنوی از جایگاه بالاتری برخوردارند. تربیت ماده گرایان نیز عمدتاً بر پرورش استعدادهای مادی و کسب موفقیت دنیوی تمرکز دارد، در حالی که تربیت اسلامی، علاوه بر این موارد، بر تزکیه نفس، کسب فضائل اخلاقی و آمادگی برای زندگی اخروی نیز تاکید دارد. نقد ماتریالیسم از دیدگاه اسلامی بر ناتوانی آن در تبیین منشاء آگاهی، تجربه دینی و ارزش‌های اخلاقی و همچنین بر پیامدهای منفی آن در حوزه اخلاق و معنویت استوار است.

فهرست مطالب:

• معنای لغوی ماتریالیسم
• معنای اصطلاحی ماتریالیسم
• مکاتب ماتریالیسم و عقاید آنها
• ماده گرایی در تاریخ انسانی
• ماده گرایی و قرآن
• دیدگاه اسلام درباره ماتریالیسم
• هستی شناسی ماده گرایان
• انسان شناسی ماده گرایان
• ارزش شناسی ماده گرایان
• تربیت ماده گرایان
• نقد و بررسی