دانلود پاورپوینت آشنایی با مفهوم مدیریت بحران

در ایران، اگرچه مواجهه با بلایای طبیعی سابقه‌ای طولانی دارد و همواره نوعی از مدیریت سنتی برای مقابله با سیل، زلزله و خشکسالی وجود داشته، اما شکل‌گیری مدیریت بحران به معنای نوین و ساختاریافته آن به دهه‌های اخیر بازمی‌گردد. پس از حوادث بزرگی چون زلزله بم و تشکیل سازمان‌هایی نظیر سازمان مدیریت بحران کشور، این مفهوم اهمیت بیشتری یافت و تلاش برای ایجاد یک رویکرد علمی و هماهنگ در این زمینه آغاز شد. تعاریف متعددی برای بحران ارائه شده است؛ اما به طور کلی، بحران وضعیتی است که با عدم قطعیت، غافلگیری، فشار زمانی برای تصمیم‌گیری و تهدیدی جدی برای اهداف و ارزش‌های اساسی یک سیستم (سازمان، جامعه، یا حتی فرد) همراه است. مدیریت بحران نیز به عنوان یک فرآیند جامع شامل پیش‌بینی، پیشگیری، آمادگی، مقابله، بازسازی و بازتوانی تعریف می‌شود که هدف آن کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تاب‌آوری است. انواع حوادث می‌توانند بسیار متنوع باشند؛ از حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان، آتش‌سوزی‌های گسترده جنگلی، سونامی، فوران آتشفشان و خشکسالی گرفته تا حوادث انسان‌ساخت نظیر سوانح صنعتی (نشت مواد شیمیایی، انفجار)، حملات تروریستی، جنگ، بحران‌های اقتصادی و مالی، همه‌گیری بیماری‌ها (پاندمی‌ها)، و حملات سایبری. هر یک از این حوادث می‌توانند به انواع بحران منجر شوند که این بحران‌ها نیز می‌توانند بر اساس سرعت وقوع (ناگهانی یا تدریجی)، منشأ (داخلی یا خارجی)، یا حوزه تأثیر (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست‌محیطی، اعتباری، امنیتی، بهداشتی) دسته‌بندی شوند. شناخت دقیق نوع حادثه و بحران ناشی از آن، اولین گام برای مدیریت مؤثر آن است، چرا که هر نوع بحران نیازمند راهبردها و منابع متفاوتی برای مقابله می‌باشد.

در ادامه، تصویر مربوط به اسلاید شماره 14 این پاورپوینت قرار داده شده است:

یکی از طبقه‌بندی‌های بحران‌ها از دیدگاه میتراف (Ian Mitroff)، بحران‌ها را بر اساس دو بُعد اصلی دسته‌بندی می‌کند: بُعد فنی/اقتصادی در مقابل انسانی/اجتماعی، و بُعد منشأ داخلی در مقابل خارجی. این طبقه‌بندی یک ماتریس چهارخانه‌ای ایجاد می‌کند که شامل بحران‌های فنی/اقتصادی داخلی (مانند نقص محصول یا خرابی تجهیزات کلیدی)، بحران‌های فنی/اقتصادی خارجی (مانند تغییرات ناگهانی در بازار یا قوانین جدید)، بحران‌های انسانی/اجتماعی داخلی (مانند اعتصابات، شایعات مخرب یا خشونت در محیط کار)، و بحران‌های انسانی/اجتماعی خارجی (مانند تروریسم، آدم‌ربایی یا اعتراضات عمومی علیه سازمان) می‌شود. این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا طیف وسیع‌تری از تهدیدات بالقوه را شناسایی کرده و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنند. وظایف مدیران بحران بسیار گسترده و حیاتی است و شامل موارد متعددی می‌شود. این وظایف از رهبری و تصمیم‌گیری قاطع تحت فشار شدید، برقراری ارتباطات شفاف، دقیق و مؤثر با تمامی ذینفعان داخلی و خارجی (شامل کارکنان، رسانه‌ها، مردم، نهادهای دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد)، تخصیص بهینه منابع محدود (مالی، انسانی، تجهیزاتی)، هماهنگی بین‌بخشی و بین‌سازمانی، ارزیابی مستمر ریسک‌ها و آسیب‌پذیری‌ها، تدوین و به‌روزرسانی برنامه‌های واکنش اضطراری و تداوم کسب‌وکار، و برگزاری مانورها و تمرینات آمادگی می‌باشد. آن‌ها همچنین مسئولیت مدیریت تیم‌های عملیاتی در صحنه حادثه، مراقبت از سلامت روانی و جسمی نیروهای امدادی و آسیب‌دیدگان، و در نهایت، تحلیل پسارویداد برای درس‌آموزی و بهبود فرآیندها را بر عهده دارند. یک مدیر بحران موفق باید بتواند آرامش خود را حفظ کرده، تفکر تحلیلی داشته باشد، و اعتماد عمومی را جلب و حفظ نماید.