دانلود پاورپوینت آشنایی با مکتب ساختارگرایی (Structuralism)

ساختارگرایی (Structuralism) یک مکتب فکری است که در اواسط قرن بیستم به اوج خود رسید و در حوزه‌های مختلفی از جمله زبان‌شناسی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه و نقد ادبی تأثیرگذار بود.

مفاهیم کلیدی مکتب ساختارگرایی:

• ساختار: ساختارگرایان معتقدند که پدیده‌ها و مفاهیم مختلف در قالب ساختارهایی سازماندهی می‌شوند. این ساختارها مجموعه‌ای از روابط هستند که عناصر مختلف را به هم مرتبط می‌کنند.
• زبان: زبان از نظر ساختارگرایان، مهم‌ترین ساختاری است که انسان‌ها از طریق آن با جهان ارتباط برقرار می‌کنند. زبان نه فقط ابزار انتقال اطلاعات است، بلکه خود سازندهٔ واقعیت است.
• دال و مدلول: فردینان دو سوسور، زبان‌شناس سوئیسی، مفهوم دال (Signifier) و مدلول (Signified) را مطرح کرد. دال، صورت مادی یک نشانه است (مانند کلمهٔ “درخت”) و مدلول، مفهوم ذهنی آن نشانه است (تصویر ذهنی درخت).
• روابط تقابلی: ساختارگرایان تأکید می‌کنند که معنای یک عنصر در یک ساختار، از طریق روابط آن با سایر عناصر تعیین می‌شود. به ویژه، روابط تقابلی (مانند تضادها) در ایجاد معنا نقش مهمی دارند.

تأثیرات ساختارگرایی:

• ساختارگرایی تأثیر عمیقی بر روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی و انسانی گذاشت.
• این مکتب فکری به تحلیل نظام‌های نمادین، مانند اسطوره‌ها، آداب و رسوم، و آثار ادبی، کمک کرد.
• ساختارگرایی زمینه‌ساز ظهور مکتب‌های فکری دیگری مانند پساساختارگرایی شد.

چهره های برجسته:

• فردینان دو سوسور (زبان‌شناس)
• کلود لوی استروس (مردم‌شناس)
• رومن یاکوبسن (زبان‌شناس)
• رولان بارت (منتقد ادبی)
• میشل فوکو (فیلسوف)

برخی منتقدان معتقدند که ساختارگرایی بیش از حد بر ساختارها تأکید می‌کند و نقش فرد و آزادی عمل او را نادیده می‌گیرد. برخی دیگر، ساختارگرایی را به دلیل تمرکز بر روابط تقابلی، به تقلیل‌گرایی متهم می‌کنند.

این مکتب یک رویکرد فکری است که به دنبال کشف ساختارهای زیربنایی پدیده‌ها و مفاهیم است. این مکتب فکری تأثیرات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف داشته و همچنان موضوع بحث و بررسی است.

فهرست مطالب:
پیشگفتار
ماهیت مکتب ساختارگرایی
نظریه پردازان
انتقادات پساساختارگرایان بر اندیشۀ ساختارگرایی
رویکردهای مکتب ساختارگرایی
منابع