دانلود پاورپوینت مبانی و کاربردهای گراندد تئوری (Grounded Theory)

گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد، یک رویکرد پژوهشی کیفی است که هدف آن توسعه نظریه‌های مبتنی بر داده‌های جمع‌آوری شده و تحلیل شده به صورت نظام‌مند است. برخلاف پژوهش‌های کمّی که به دنبال آزمون فرضیه‌های از پیش تعیین شده هستند، گراندد تئوری با تمرکز بر داده‌ها، سعی در کشف الگوها، مفاهیم و روابط جدید دارد و از دل داده‌ها نظریه‌پردازی می‌کند. این روش، انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به پژوهشگر اجازه می‌دهد تا در طول فرآیند تحقیق، با توجه به یافته‌های جدید، مسیر پژوهش خود را تغییر دهد.

این پاورپوینت در 36 اسلاید تهیه شده و در ادامه نیز تصویر مربوط به اسلاید شماره 3 آن قرار داده شده است:

در دنیای پژوهش، دو پارادایم اصلی کمّی و کیفی وجود دارند که از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر متفاوتند. پژوهش‌های کمّی با تمرکز بر اندازه‌گیری و تحلیل آماری داده‌های عددی، به دنبال تعیین روابط علت و معلولی و تعمیم‌پذیری یافته‌ها به جمعیت‌های بزرگتر هستند. این رویکرد معمولاً از فرضیه‌های مشخص آغاز شده و با استفاده از ابزارهایی مانند پرسشنامه با پاسخ‌های بسته، آزمایش‌ها و تحلیل‌های آماری، به دنبال تأیید یا رد آن فرضیه‌ها است. در مقابل، پژوهش‌های کیفی به دنبال درک عمیق‌تر پدیده‌ها از دیدگاه مشارکت‌کنندگان هستند و بر جمع‌آوری داده‌های غیرعددی مانند مصاحبه‌های عمیق، مشاهدات مشارکتی و تحلیل محتوای متون تمرکز دارند. هدف اصلی در پژوهش کیفی، کشف معانی، الگوها و فرآیندهای اجتماعی در بستر خاص خود است و تعمیم‌پذیری به معنای آماری مورد نظر نیست، بلکه تعمیم‌پذیری تحلیلی یا انتقال‌پذیری یافته‌ها به موقعیت‌های مشابه مدنظر قرار می‌گیرد. فرایند انجام پژوهش‌های کمّی معمولاً خطی و ساختاریافته است؛ پژوهشگر ابتدا فرضیه‌ها را تدوین می‌کند، سپس ابزارهای جمع‌آوری داده را طراحی و اجرا می‌کند، داده‌ها را تحلیل آماری کرده و در نهایت نتایج را تفسیر می‌کند. در مقابل، فرایند پژوهش‌های کیفی اغلب چرخه‌ای و تعاملی است؛ پژوهشگر با جمع‌آوری داده‌ها شروع می‌کند، همزمان به تحلیل اولیه آن‌ها می‌پردازد و این تحلیل‌ها جهت‌دهنده مراحل بعدی جمع‌آوری داده خواهند بود. این چرخه تا رسیدن به اشباع نظری (زمانی که داده‌های جدید اطلاعات جدیدی ارائه نمی‌دهند) ادامه می‌یابد.

در ادامه، تصویر مربوط به اسلاید شماره 33 این پاورپوینت قرار داده شده است:

روش گراندد تئوری به عنوان یکی از روش‌های برجسته پژوهش کیفی، با هدف تولید نظریه از دل داده‌ها به وجود آمده است. بر خلاف سایر رویکردهای کیفی که ممکن است بر توصیف عمیق یک پدیده یا تفسیر معنای تجربیات تمرکز کنند، گراندد تئوری به طور خاص به دنبال ساختن یک چارچوب نظری منسجم و قابل تبیین است که ریشه در داده‌های جمع‌آوری شده دارد. مراحل اجرای گراندد تئوری شامل جمع‌آوری داده‌ها (معمولاً از طریق مصاحبه، مشاهده یا اسناد)، کدگذاری داده‌ها (شکستن داده‌ها به واحدهای معنایی و برچسب‌گذاری آن‌ها)، مقوله‌بندی (سازماندهی کدها در دسته‌های مفهومی)، توسعه نظری (شناسایی روابط بین مقوله‌ها و ساختن نظریه) و نوشتن گزارش پژوهش است. در طول این فرآیند، پژوهشگر از تکنیک‌های مختلفی مانند نمونه‌گیری نظری (انتخاب شرکت‌کنندگان و داده‌ها بر اساس مفاهیم در حال ظهور)، مقایسه مداوم (مقایسه داده‌های جدید با داده‌های قبلی و مقوله‌های در حال شکل‌گیری) و یادداشت‌برداری تحلیلی (ثبت افکار، بینش‌ها و ارتباطات در طول فرآیند تحلیل) استفاده می‌کند. گراندد تئوری کاربردهای گسترده‌ای در علوم اجتماعی و علوم رفتاری دارد و می‌تواند برای درک پدیده‌های مختلفی مانند تجربیات افراد از بیماری‌های مزمن، فرایندهای تصمیم‌گیری سازمانی، تعاملات گروهی، توسعه هویت و تغییرات اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. برای سنجش روایی و پایایی در گراندد تئوری، به جای معیارهای سنتی کمّی (مانند آلفای کرونباخ و روایی محتوا)، از معیارهای دیگری مانند اعتبار (Credibility)، انتقال‌پذیری (Transferability)، قابلیت اطمینان (Dependability) و تأییدپذیری (Confirmability) استفاده می‌شود. اعتبار به معنای باورپذیر بودن یافته‌ها از دیدگاه مشارکت‌کنندگان است. انتقال‌پذیری به قابلیت کاربرد یافته‌ها در زمینه‌ها یا موقعیت‌های مشابه اشاره دارد. قابلیت اطمینان بر ثبات و انسجام فرآیند پژوهش و نتایج تأکید دارد و تأییدپذیری به امکان ردیابی و مستندسازی مراحل پژوهش و تحلیل داده‌ها برای اطمینان از عینیت یافته‌ها می‌پردازد.

فهرست مطالب:

• نگاهی به روشهای پژوهش کیفی و تفاوتهای آنها با روشهای کمّی
• مقایسه فرایند انجام پژوهشهای کیفی با پژوهش های کمّی
• معرفی روش گراندد تئوری (Grounded Theory)
• مراحل اجرا وچگونگی به کارگیری گراندد تئوری
• کاربرد گراندد تئوری در علوم اجتماعی و علوم رفتاری
• شیوه های سنجش روایی و پایایی در گراندد تئوری