دانلود پاورپوینت بررسی مکانیسم های تاثیرگذاری مواد نفتی بر اکوسیستم های دریایی

متاسفانه، ورود مواد نفتی به اکوسیستم‌های دریایی، به عنوان یک معضل جدی زیست‌محیطی، پیامدهای مخربی را برای این اکوسیستم‌های ارزشمند به دنبال دارد. این آلودگی، ناشی از فعالیت‌های مختلف انسانی از جمله اکتشاف و استخراج نفت، حمل و نقل دریایی، تخلیه غیرقانونی و حوادث ناگوار نفتی، تعادل طبیعی این اکوسیستم‌ها را برهم زده و بقای بسیاری از گونه‌های آبزی را تهدید می‌کند. درک صحیح از مکانیسم‌های اثرگذاری مواد نفتی و عوامل موثر در گسترش و ماندگاری آلودگی، گامی اساسی در راستای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و ارائه راهکارهای موثر برای کاهش اثرات مخرب این آلودگی است.

آلودگی نفتی، به واسطه پیچیدگی ترکیبات نفتی و تنوع فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، اثرات گسترده‌ای بر اجزای مختلف اکوسیستم‌های دریایی اعمال می‌کند. مکانیسم‌های اثرگذاری مواد نفتی شامل مسمومیت مستقیم از طریق جذب و انباشت ترکیبات سمی، خفگی ناشی از پوشاندن سطح آب و جلوگیری از تبادل اکسیژن، تخریب زیستگاه‌ها، اختلال در فرایندهای فیزیولوژیکی و رفتاری جانداران دریایی، و در نهایت، تغییر در ساختار و عملکرد اکوسیستم می‌باشد. فرایندهای موثر در اثرگذاری مواد نفتی بر اکوسیستم‌های دریایی عبارتند از: تبخیر (Volatilization) که منجر به کاهش حجم نفت در سطح آب می‌شود اما آلودگی هوا را به همراه دارد؛ پراکنش (Dispersion) که باعث پخش شدن نفت به صورت قطرات ریز در آب می‌شود؛ امولسیون (Emulsification) که تشکیل امولسیون آب در نفت یا نفت در آب را به دنبال دارد و ماندگاری نفت را افزایش می‌دهد؛ حل شدن (Dissolution) که باعث ورود ترکیبات سمی نفت به آب و تاثیر بر موجودات آبزی می‌شود؛ رسوب‌گذاری (Sedimentation) که باعث ته‌نشینی نفت در کف دریا و آلودگی ناحیه بنتیک می‌گردد؛ و تجزیه زیستی (Biodegradation) که توسط میکروارگانیسم‌ها انجام شده و نقش مهمی در کاهش آلودگی نفتی دارد.

حساسیت جانداران دریایی نسبت به آلودگی نفتی، بسته به گونه، مرحله زندگی و نوع ترکیب نفتی متفاوت است. به طور کلی، لاروها و نوزادان آبزیان نسبت به بزرگسالان آسیب‌پذیرتر هستند. در مورد مکانیسم‌های اثرگذاری مواد نفتی بر موجودات آبزی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ماهی‌ها ممکن است از طریق آبشش‌ها، پوست و یا غذا، ترکیبات سمی نفت را جذب کنند که منجر به آسیب به کبد، کلیه، قلب و سیستم عصبی آن‌ها می‌شود. پرندگان آبزی ممکن است در اثر تماس با نفت، پرهای خود را از دست داده و توانایی پرواز و تنظیم دما را از دست بدهند. همچنین، بلعیدن نفت می‌تواند باعث مسمومیت و مرگ آن‌ها شود. پلانکتون‌های دریایی، به عنوان پایه زنجیره غذایی، نقش حیاتی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند و آلودگی نفتی می‌تواند رشد، تولید مثل و بقای آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. ناحیه بنتیک (کف دریا) نیز به دلیل ته‌نشینی نفت، در معرض خطر قرار دارد و موجودات کف‌زی مانند نرم‌تنان، سخت‌پوستان و کرم‌ها ممکن است دچار مسمومیت و یا نابودی شوند. گیاهان آبزی نیز ممکن است در اثر پوشیده شدن با نفت، فتوسنتز آن‌ها مختل شده و از بین بروند. اکوسیستم‌های صخره‌ای و سواحل ماسه‌ای و شنی نیز به دلیل جذب و نگهداری نفت، به شدت آسیب‌پذیر هستند و فرایند پاکسازی آن‌ها بسیار دشوار و زمان‌بر است.

علاوه بر اثرات زیست‌محیطی، آلودگی نفتی می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی نیز به همراه داشته باشد. مجتمع‌های آبزی‌پروری ممکن است در اثر آلودگی نفتی دچار خسارت‌های سنگین شوند و فعالیت‌های توریستی و صیادی نیز تحت تاثیر قرار گیرند. همچنین، مصرف آبزیان آلوده به نفت می‌تواند سلامت انسان را به خطر اندازد. دامنه اثرات و مدت زمان رفع آلودگی نفتی در قسمت‌های مختلف اکوسیستم‌های دریایی، به عوامل مختلفی از جمله حجم و نوع نفت، شرایط آب و هوایی، و نوع زیستگاه بستگی دارد. عوامل موثر بر عدم پیشگیری، کنترل و کاهش آثار زیست‌محیطی مواد نفتی در اکوسیستم‌های دریایی شامل ضعف قوانین و مقررات، عدم رعایت استانداردهای ایمنی، کمبود تجهیزات و امکانات لازم برای مقابله با آلودگی، و عدم آگاهی کافی از پیامدهای زیست‌محیطی آلودگی نفتی است. برای تقلیل اثرات آلودگی نفتی، لازم است راهکارهای زیست‌محیطی مختلفی از جمله پیشگیری از وقوع حوادث نفتی، استفاده از فناوری‌های نوین برای پاکسازی آلودگی، تقویت قوانین و مقررات زیست‌محیطی، افزایش آگاهی عمومی و مشارکت جامعه در حفاظت از محیط زیست دریایی، و توسعه روش‌های پایدار مدیریت منابع دریایی، به کار گرفته شود. به عنوان مثال، مرگ و میر جانوران دریایی طی 3 ماه در سواحل شرقی عربستان سعودی (اوت تا اکتبر 1986) ناشی از نشت نفت از میدان نفتی نوروز در خلیج فارس، نمونه‌ای بارز از تاثیرات مخرب آلودگی نفتی بر اکوسیستم‌های دریایی است که ضرورت توجه جدی به پیشگیری و مقابله با این آلودگی را نشان می‌دهد.

فهرست مطالب:

• مقدمه
• مکانیسم اثرگذاری مواد نفتی
• فرایند های موثر در اثرگذاری مواد نفتی بر اکوسیستمهای دریایی
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر موجودات آبزی
• میزان حساسیت جانداران دریایی نسبت به آلودگی ناشی از نفت
• مرگ و میر جانوران دریایی طی 3 ماه در سواحل شرقی عربستان سعودی (اوت تا اکتبر 1986)
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر ماهیها
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر پرندگان آبزی
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر پلانکتونهای دریایی
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر ناحیه بنتیک (کف دریا)
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر گیاهان آبزی
• مکانیسم های اثر گذاری مواد نفتی بر اکوسیستم های صخره ای
• مکانیسم های اثر گذار مواد نفتی بر سواحل ماسه ای و شنی
• مکانیسم های اثر گذار مواد نفتی بر مجتمع های آبزی پروری
• اثرات آلودگی نفتی بر اقتصاد و فعالیت های توریستی و سلامت انسان
• دامنه اثرات و مدت زمان رفع آلودگی نفتی در قسمتهای مختلف اکوسیستم های دریایی
• عوامل موثر بر عدم پیشگیری،کنترل و کاهش آثار زیست محیطی مواد نفتی در اکوسیسستم های دریایی
• راهکارهای زیست محیطی در جهت تقلیل اثرات آلودگی نفتی
• منابع